Өндірістің конструкторлық дайындығы: кезеңдері, міндеттері және мақсаты

2024 Автор: Howard Calhoun | [email protected]. Соңғы өзгертілген: 2023-12-17 10:33

Қазіргі әлемдегі ғылым мен техниканың дамуы өндірістік қызметте бар құрылымдарды жобалау мен жаңғыртудың арнайы процедураларын, прогрессивті әдістер мен тәсілдерді қолдануға негізделген. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың конструкторлық-технологиялық базасының ұдайы дамуын, сондай-ақ оларды ұтымды экономикалық пайдалануға сәйкестігін қамтамасыз ететін кешенді шешімдер өндірісті техникалық дайындау деп аталады. Ол ғылыми және инженерлік зерттеулер (өндірісті жобалау және технологиялық дайындау) контекстінде орын алатын инновациялық процестерге негізделген.

Оқу түрлері

Ғылыми зерттеулер жасалған өнімнің бәсекеге қабілеттілік деңгейін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді. Олар бағытталған процестер немесе құбылыстар тұрғысынан үш негізгі топ контекстінде қарастырылады:

• Негізгі зерттеулер -адамдардың өндірістік-шаруашылық қызметінде одан әрі пайдалану мақсатында қоршаған шындық объектілері мен жүйелерінің мінез-құлқының жаңа заңдылықтарын немесе үлгілерін алуға мүмкіндік береді. Арнайы (мамандандырылған) зерттеу ұйымдарымен жүргізіледі.
• Барлау зерттеулері – кәсіпорындар мен азаматтық сектор объектілерінің ғылыми-техникалық деңгейін және жалпы тиімділігін арттыруға мүмкіндік беретін өндірістік қызметтің ашық үлгілерін сынау.
• Қолданбалы - алдыңғы зерттеулердің жалғасында олар нақты ғылыми және инженерлік мәселелерді шешуге, жаңа технологияларды немесе конструкцияларды жасауға мүмкіндік береді.

Негізгі зерттеулер әдетте мемлекет тарапынан қаржыландырылады, себебі оның нарықтық құны жиі болмайды. Іздестіру және қолданбалы зерттеулер практикалық мәселелерді шешуге бағытталған және көбінесе коммерциялық кәсіпорындар арқылы қаржыландырылады. Белгілі бір мәселе бойынша нақты жоспар бойынша жүргізілетін ғылыми зерттеулер ғылыми тақырып (экономикалық-келісімшарттық) деп аталады.

Әдетте, дизайн алдындағы өндіріске зерттеудің белгілі бір түрлері кіреді.

Ғылыми тақырыпты жүзеге асыру кезеңдері

Экономикалық-келісімшарттық, яғни жеке кәсіпорындар қаржыландырады және ғылыми зерттеулер белгілі бір дәстүрлі схема бойынша жүзеге асырылады:

• шешілетін мәселенің техникалық тапсырмасын әзірлеу және ұсынылған тақырыптың техникалық-экономикалық негіздемесі;
• негізделген зерттеу бағытын таңдаубар шешімдерді зерделеу, патенттік ақпаратты зерттеу және жалпы енгізу нұсқауларын әзірлеу;
• тәжірибеден алынған нақты деректердің теориялық позицияларын анықтау үшін зерттеу (теориялық және эксперименттік) жүргізу;
• орындалған жұмыс және есеп дайындау туралы жалпы қорытындылар.

Алынған нәтижелер дизайнды өндіріске дайындаудың келесі кезеңдері үшін негіз болып табылады. Ұйымдық құрылымында жаңа технологияларды жобалау және әзірлеу бөлімдері (бас конструктор, бас технолог) әзірлеген өнеркәсіптік кәсіпорын бұл зерттеулерді өз бетінше жүргізе алады. Қажет болған жағдайда сыртқы зерттеу ұйымдарын (мекемелер, венчурлық фирмалар) тартуға болады, бұл орындалатын жұмыстың күрделілігін арттыруға және жекелеген кезеңдердің қарқынын жылдамдатуға мүмкіндік береді.

Өткізілген зерттеулер (инновациялық үдерістер) инновациялардың үш негізгі түрін алуға мүмкіндік береді – ашу, өнертабыс және рационализаторлық ұсыныс. Оларды өндірістік-шаруашылық қызметке енгізу уақыт бойынша кәсіпорындардың техникалық дамуының маңызды элементі болып табылады және өндірісті конструкторлық және технологиялық дайындауды ұйымдастырудың негізгі элементтерінің бірі болып табылады.

Ұйымның жалпы мәселелері

Өнеркәсіптік кәсіпорындар жұмыс істеу процесінде өндірістік ғимараттарды, технологиялық жабдықтарды жәнефизикалық тозуға байланысты инфрақұрылым элементтері (трафик ағындары, инженерлік желілер, коммуникациялар және т.б.). Сонымен қатар, кәсіпорынның технологиясы мен технологиясының жаңа экономикалық жағдайларға және тұтынушылардың өсіп келе жатқан талаптарын қанағаттандыру үшін дамуын қамтамасыз ету қажет. Бұл дизайнды алдын ала дайындаудың негізгі мақсаты.

Кәсіпорынның техникалық жағдайының нақты деңгейі өндірістік жүйенің бірқатар көрсеткіштерін ескере отырып, белгіленген аралықтарда бағалануы тиіс. Олар уақыт бойынша өзгеру динамикасында кәсіпорынның өзінде де, онымен байланысты жүйелерде де бағаланады, бұл оларды ұтымды түзетуге мүмкіндік береді. Кәсіпорын қаражатын бақылау және оларды жұмыс жағдайында ұстау кәсіпорындардың инфрақұрылым объектілері қызметінің негізгі міндеті екенін атап өткен жөн.

Әзірлеуді бағалау параметрлері

Ереже бойынша көрсеткіштер белгілі бір критерийлер бойынша қарастырылады:

1. Техникалық жабдықталу деңгейі - өндірістегі жұмысшылар қажетті қаражатпен (қаражатпен) және қажетті энергия ресурстарымен қалай қамтамасыз етілген.
2. Технологиялардың жаңашылдық дәрежесі – еңбек сыйымдылығы бойынша процестерді пропорционалды бөлу, жаңа технологиялық процестер мен техникалардың пайызы, қолданылатын технология элементтерінің орташа жасы, материалдар мен қосалқы бөлшектерді пайдаланудың ұтымдылығы.
3. Жабдық сипаттамаларының жаңалығы мен сәйкестігі - өнімділік параметрлері, функционалдылық, материалды тұтыну, сенімділік көрсеткіштері (сенімділік, ұзақ мерзімділік, техникалық қызмет көрсету жәнеқауіпсіздік), пайдаланудың орташа ұзақтығы, прогрессивті жабдықтың пайызы, физикалық және моральдық тұрғыдан тозған жабдықтың пайызы.
4. Механикаландыру (автоматтандыру) көрсеткіштері – механикаландырылған еңбек операцияларының саны; автоматтандырылған құрылғыларды (технологияларды) пайдаланып өндірілген өнімдердің пайызы.

Өндірісті жобалауды дайындау жүйесі бұл көрсеткіштердің мәнін белгіленген шектерде ұстауға мүмкіндік береді.

Технологиялық даму бағыттары

Өндірістік жүйелерді сақтау мен жетілдірудің өзекті мәселелерін уақыт бойынша шешу үшін кәсіпорын элементтеріне әсер етудің әртүрлі механизмдері мен процедуралары қолданылады. Оларды жүзеге асыру үшін өндірісті жобалауды дайындау тәсілдері қолданылады. Бұл бағыттар мыналарды қамтиды:

• Жаңа объектілерді салу – кәсіпорынды нөлден салу, заңмен белгіленген тәртіпте жаңа өндірістік бөлімше (цех, учаске) құру.
• Жұмыс істеп тұрған кәсіпорынның ауқымын ұлғайту – қосымша бөлімшелер немесе қондырғылар құру арқылы кәсіпорынның қосымша қуаттарын енгізу; өндірістік өнімділікті, өнім ағындарын арттыруға арналған қуаттылықты және шығындарды тиімді ету үшін қолданыстағы қондырғылардың ізін ұлғайту.
• Қайта құру – кәсіпорынның жеке ішкі жүйелерін өзгерту, технологиялық және техникалық құрылымдарды жетілдіру. Ол ескірген технологиялық жабдықтарды ауыстыру, үлесін арттыру негізінде жүзеге асырыладымеханикаландырылған (автоматтандырылған) процестер, кәсіпорынның әртүрлі ішкі жүйелерінің жұмысындағы диспропорцияны жою (бұл кәсіпорынның макроэкономикалық көрсеткіштерін жақсартуға ықпал етеді).
• Өндіріс құралдарын қайта жарақтандыру немесе қайта жарақтандыру – ескірген құрал-жабдықтар мен құрал-саймандарды өнімділігі жақсартылған жетілдірілгенге ауыстыру.
• Модернизация - өндіріс пен жасалған өнімдерді (элементтерді, жүйелерді) өзгеретін нарық жағдайларына, стандарттарға немесе тұтынушылардың талаптарына сәйкестендіру үшін өндіріс жүйесінің элементтерін (жабдық, технология, ұйымдастыру және басқару) жеке жақсартулар.

Бұл көрсеткіштерге қосымша өндірістік жүйелер қоршаған ортаға әсері бойынша бағаланады. Олар өндіріс қалдықтарын қайта өңдеу ауқымын, табиғи ортаның ластануын, экологиялық таза өнімдердің пайызын қарастырады.

Өндірісті жобалауды дайындауды ұйымдастыру

Жетілдірілген құрылымдарды жобалау саласындағы ғылыми-зерттеу жұмыстары – бұл жаңа өнімді жобалау нәтижелерін кейінгі эксперименттік бағалаумен біріктіретін, материалдық және қаржылық ресурстарды пайдалану тұрғысынан күрделі, ауқымды және талап ететін процесс. Олар ОГК (бас конструктор бөлімі) немесе кәсіпорынның техникалық бөлімінің конструкторлық бюросының (КБ) бақылауымен жүзеге асырылады.

Үздіксіз әзірлемелердің нәтижесінде өндіріс жүйелерінің әртүрлі параметрлері жетілдірілді - өнімділік пен функционалдылық артады, өзіндік құны оңтайландырылды, өндіріс уақыт аралығы өзгертілді жәнеөндірістік бөлімшелердің ең тиімді жұмыс істеу шарттары.

Өндірістің жобалық дайындығын ұйымдастыруда маңызды рөл кәсіпорынның конструкторлық бөлімдеріне беріледі. Сызбаларды, жоспарларды және диаграммаларды сақтаудың белгілі бір тәртібі белгіленеді. Оларды өндірістік бөлімшелерге дер кезінде қамтамасыз ету тетіктері әзірленуде. Қатаң дизайн және технологиялық тәртіп сақталады.

Өндірісті жобалауды дайындау мәселелері

Қарапайым және күрделі жүйелерді жобалау кезінде шешілетін негізгі сұрақтар:

• дайындау және жөндеу ерекшеліктерінде көрсетілетін құрылымдық элементтердің техникалық шарттарын талдау;
• жалпы дизайн схемаларын жақсарту мақсатында қарастырылып отырған өнімдерге арналған әртүрлі жобаларды әзірлеу;
• жөндеуге төзімділіктерді әзірлеу (бөлшектердің өзара алмасуын арттыру және өндіріс шығындарын азайту);
• элементтік базаны жетілдіру және жаңғырту;
• стандартты өлшемдердің санын негізсіз асыра бағалауды болдырмау үшін жинақтарды (жиынтықтарды, бөлшектерді) біріктіру.

Көріп отырғаныңыздай, жобалық өндірісті пайдалану объектілерді кейінгі пайдалану кезіндегі жоғалту деңгейіне тікелей әсер етеді.

Іс жүргізу

Конструкторлық зерттеулердің мазмұны зерттеу объектісінің сипаттамалық белгілерімен, оның функционалдық мақсатымен және дайындау (жөндеу) әдісімен анықталады. Жалпы, бірнеше бартиптік кезеңдері, оның нәтижесі нормативтік-техникалық құжаттаманы құру болады. Олар ESKD сәйкес жүзеге асырылады. Өнімнің күрделілігі және оны одан әрі пайдалану көлемі кезеңдердің мазмұны мен санына тікелей әсер етеді. Сонымен, олардың кейбіреулері, әсіресе дайындық кезеңдері қысқартылуы, біріктірілуі немесе мүлдем болмауы мүмкін.

Дизайнды дайындаудың кезеңдері:

1. Техникалық тапсырманы құрастыру (қысқартылған TK). Пайдаланылған әдебиеттер тізімін жасау, арнайы әдебиеттер мен нормативтік құжаттарды талдау – нұсқаулар, бұйрықтар, түсіндірмелер мен ұсыныстар. Құрылымды жобалауға тапсырманың тармақтарын талдау және кейіннен бекіту. Алгоритмдік модель (Гант диаграммалары немесе желілік диаграммалар) түріндегі ұсынылатын жұмыстардың кестесін жасау. Болашақ жобалау шығындарының есебі. Инновациялық қызмет нәтижелерінің экономикалық тиімділігін алдын ала есептеу.
2. Техникалық ұсынысты әзірлеу (ТП ұқсас). Экономикалық құрамдастардың толық есебі. Дизайн нұсқаларын қарастыру және ең оңтайлысын таңдау. Жұмыстардың жалпы санын және орындалу ұзақтығын түзету.
3. Дизайн жобасын жүзеге асыру. Жаңа конструкциялардың немесе процестердің принциптік схемаларын қарастыру, алдын ала математикалық есептеулерді жүргізу, жалпы сызбалар бойынша бұйымның габариттік өлшемдерін анықтау, макетін жасау және оны сынау;
4. Техникалық дизайн. Зерттеудің ең көп уақытты қажет ететін және ұзақ кезеңі. Құрылымдық беріктікке, сенімділікке негізгі есептеулерді жүргізужәне қауіпсіздік. Прототипті сынау (мәжбүрлі және/немесе жеделдетілген). Есептелген параметрлер негізінде құрылымды жаңғырту. Ең көп уақытты қажет ететін, ұзақ және қымбат кезең.
5. Жұмыс құжаттамасын дайындау – құрастыру сызбаларын жасау, бұйымды егжей-тегжейлі көрсету, схемалық және электрлік сызбаларды құрастыру. Құжаттаманың телнұсқалары мен көшірмелерін жасау. Соңғы дизайн.

Дизайнның өндіріске дейінгі кезеңдері жобалық құжаттаманы әзірлеу мен енгізудің толық циклін аяқтауға мүмкіндік береді.

Заманауи дизайн ерекшеліктері

Өнеркәсіптік өнімдердің сенімділігі мен функционалдығы бойынша құрылымдардың элементтік базасына үнемі өсіп келе жатқан талаптарды қанағаттандыру үшін соңғы жылдары өндіріске жобалауды дайындауда автоматтандырылған жобалау жүйелері қолданылуда. Жеке жобалардың күрделілігін ескере отырып (мысалы, интегралдық схемаларды әзірлеу) арнайы машина әдістерін пайдалану көбінесе берілген параметрлермен қалаған өнімді жасаудың жалғыз мүмкін әдісі болып табылады.

Дизайн процестерін автоматтандыру кезінде арнайы бағдарламалық пакеттерге енгізілген нақты машина алгоритмдері негізінде өнім жасалады. Бұл есептеулердің дәлдігіне және ең қолайлы дизайн нұсқасын таңдауға адам факторының әсерін азайтады. Жобаны орындау, сынақтан өткізу уақытын және жобалаудың барлық кезеңдеріндегі жалпы шығындарды айтарлықтай қысқартады.

Дизайн-Өндірістің конструкторлық дайындығы бір мезгілде бірқатар артықшылықтарға ие, олар келесі факторлармен көрінеді:

• жобаның күрделілігі мен ұзақтығын айтарлықтай қысқартады;
• жалақы бойынша шығындар қысқаруда (персоналды оңтайландыруға байланысты);
• дайын өнімнің сапа деңгейін жоғарылатады;
• Сенімділік көрсеткіштері қалыпқа келеді;
• салалық дерекқорларда дәлелденген шешімдерді жинақтау;
• құжаттама үнемі бақыланады;
• математикалық модельдеу оңтайлы емес дизайнды азайтады, т.б.

Қорытынды

Өндірістің конструкторлық дайындық жүйесі кез келген өнімнің өмірлік циклінің тізбегінің қажетті буыны болып табылады. Ол өнеркәсіп өнімдерін жасауда да, күрделі мамандандырылған жүйелерде де бірдей табысты қолданылады. Соңғы жылдардағы тәжірибе көрсетіп отырғандай, өндірістік процестерді үнемі ұлғайып отырған ақпараттандыру жобалау жүйелерін жетілдіруге де жаңа талаптар қояды.